Μήνας με πολλούς χαρακτηρισμούς ο Αύγουστος, ο λαός τον είπε τραπεζοφορο συκολόγο, εξαιτίας της αφθονίας των καρπών.
Του Γιώργου Δημάκα
Η σοδιά έχει μαζευτεί και ξεκινάει η προετοιμασία του χειμώνα. “Αύγουστο καλέ μου μήνα να ‘σουν δύο φορές τον χρόνο” και “κάθε πράγμα στον καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο” οι πιο συνηθισμένες παροιμίες που χαρακτηρίζουν τον Αύγουστο.
Ο Αύγουστος έχει τεράστια σημασία για τον ελληνικό λαό, γιατί δεν είναι μόνο ο μήνας των διακοπών, αλλά και μήνας επιστροφής των ξενιτεμένων στα μικρά ερημωμένα χωριά μα κυρίως και μήνας προσκυνήματος.
Η οικογένεια ξανά ανταμώνει, η παρέες ξανά σμίγουν και τα ξενάκια χορεύουν στα καλοκαιρινά πανηγύρια που είναι αφιερωμένα στις Παναγίες της Ελλάδας.
Η ιστορία των ναών, οι παραδόσεις και τα έθιμα αλλά και η επιθυμία των τόπων να έχουν την δική τους Παναγία ως προστάτιδα, έδωσαν ξεχωριστά ονόματα στις Παναγιές της Ελλάδος. “Άξιον Εστί, ρόδον το αμάραντο, Ασπροφορούσα, Γιάτρισσα, Δεομένη, Θαλασσομάχησα, Ζωοδότρα, Πανάχραντος”…
Ο Παπαδιαμάντης έγραψε “ναοί στο σχήμα του ουρανού και ο ρεμβασμός του δεκαπενταύγουστου” και οι ύμνοι των ανθρώπων εξυμνούν την Παναγία. Στις Παναγιές της Ελλάδας και στην χάρη της είναι οι περισσότερες εκκλησίες αφιερωμένες. Άλλες μεγαλοπρεπείς και άλλες ταπεινές. Άλλοτε λαξευμένες στους πιο απόκρημνους βράχους και άλλοτε χτισμένες στις πιο κεντρικές πλατείες.
Τις βρίσκουμε σε δύσβατα υψόμετρα ή στην άκρη της θάλασσας. Είναι παντού σε κάθε μεριά της Ελλάδας. Στους τοίχους τους πολύτιμοι θησαυροί, αγιογραφίες και εικόνες από αιώνες πριν φτιαγμένες ή και πρόσφατες για να συνομιλούν με τους πιστούς ή και να απαντούν στα αιτήματα των προσκυνητών. Κάποιες έχουν να αφηγηθούν και θαύματα των πιστών. Θαύματα που δεν μπορούσε να χωρέσει ο ανθρώπινος νους.
Τόπος ευλογημένος η Ελλάδα και παράλληλα βασανισμένος που πολλές φορές επικαλέστηκε την βοήθεια της Θεοτόκου, για αυτό και ο λαός αγκάλιασε την Παναγία και της χάρισε τόσα πολλά ονόματα ή “Θεοτοκωνύμια”.
Περισσότεροι από 500 είναι οι χαρακτηρισμοί προς το πρόσωπό της Παναγίας. Άλλοι είναι βγαλμένοι από τους ύμνους προς το πρόσωπό της, άλλοι εξαιτίας του γεωγραφικού σημείου του ναού αλλά και εξαιτίας του τρόπου που αγιογραφήθηκαν. “Γλυκοφιλουσα” είναι η Παναγία, μιας και είναι η μοναδική αγιογραφία που ακουμπάει με το μάγουλο της τον Χριστό, σαν μάνα που είναι, αλλά και “Πλατυτέρα των Ουρανών”, με τα χέρια ορθάνοιχτα να αγκαλιάζει όλο τον κόσμο. Παναγία η Κανάλα, η Φιδελιώτισσα, η Σουμελά, η Θαλασσινή, η Γκρεμιωτισσα. Η Παναγία η Λαοδηγήτρια, η Ελεούσα η Φανερωμένη, η Γοργοεπηκοος, η Γλυκοφιλούσα, η Πελεκητή, η Παντάνασσα.
Είναι μερικά από τα ονόματα που χάρισε ο λαός στην μητέρα του Χριστού. Κάθε όνομα με την δική του αξία, με ξεχωριστή σημασία. Τον 15Αυγουστο, στο Πάσχα του καλοκαιριού, δεν υπάρχει γωνιά χωρίς ιερό προσκύνημα αφιερωμένο στο διαχρονικό προαιώνιο σύμβολο της μεγάλης Μητέρας Θεάς.
Το ελληνικό δημοτικό τραγούδι εξυμνεί το όνομα της μητέρας Μεγαλόχαρης. “κυρά μου Καταπολυανή με τα εκατό καντήλια, φύλαγε το παιδάκι μου να σου τα κάνω χίλια” τραγουδάνε στην Πάρο τον δεκαπενταύγουστο προς τιμήν την Παναγίας της Εκατονταπυλιανης. Ενώ προς τιμή της Παναγίας της Τήνου ο λαός τραγουδάει ” Ω Παναγία μου Τηνιακιά με το χρυσό τσεμπέρι κράταγε τον μονογενή με το δεξί σου χέρι”. Βέβαια η Παναγία εκτός από θρησκευτική σημασία έχει και εθνική . Από την Υπέρμαχο Στρατηγό στο Βυζάντιο ως τους νεότερους πολέμους ” δώδεκα ευζωνάκια το αποφασίσαμε στον πόλεμο να πάνε να πολεμήσουμε, βοηθά Παναγία μου να τα γλιτώσουμε και όσα καντήλια έχεις να στα ασημώσουμε” ενώ χαρακτηριστικός είναι ο τρανός χορός που γίνεται στα βλαχοχώρια των Γρεβενών όπου ένας τεράστιος κύκλος χορού ξεκινάει από τον μεγαλύτερο προς τον μικρότερο “την Παναγία την Δέσποινα την διπλό προσκυνάμε και η Παναγία η Δέσποινα πάντα μαζί μας θα ‘ναι”, ενώ στην Ήπειρο για να εξυμνήσουν την γυναίκα την παρουσιάζουν με την Παναγία “Μαρία λεν την Παναγία, Μαρία λεν κι εσένα μωρ’ ποια είναι αυτή με το γαρύφαλλο στο αυτί” Η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν είναι πένθιμο γεγονός για τον ελληνικό λαό διότι η Παναγία “μετέστη προς την ζωή”.
Όπως και να ‘χει σε κάθε μικρή ή μεγάλη γειτονιά της Ελλάδας ή Μεγαλόχαρη έχει την τιμητική της και ο λαός το γιορτάζει με ιδιαίτερη επισημότητα.
Χρόνια πολλά καλό δεκαπενταύγουστο ευλογημένη να είναι η Παναγιά μας.
Comments are closed.