ΓΕΓΟΝΟΤΑ
532 Ξεσπά στην Κωνσταντινούπολη η Στάση του Νίκα. Οι «Πράσινοι και οι Βένετοι», ωθούν το λαό σε στάση κατά του αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Για αρκετές ημέρες η πόλη βρίσκεται στο έλεος του όχλου. O Ιουστινιανός κινητοποιεί το στρατό και η στάση τελειώνει στον Ιππόδρομο στις 18 Ιανουαρίου, όπου εγκλωβίζουν τους επαναστάτες και τους κατασφάζουν. Η καταστολή της αφήνει πίσω της 30.000 νεκρούς.
976 Ο Βασίλειος Β΄ο επονομαζόμενος και Βουλγαροκτόνος αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου σε ηλικία 18 ετών.
1055 Η Θεοδώρα γίνεται αυτοκράτειρα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
1569 Γίνεται η πρώτη κλήρωση λαχείου στην Αγγλία στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο. Το λαχείο εξέδωσε η βασίλισσα Ελισάβετ για την ενίσχυση των δημοσίων έργων.
1693 Το ηφαίστειο της Αίτνας εκρήγνυται. Ακολουθεί ισχυρότατος σεισμός που προκαλεί το θάνατο 60.000 ανθρώπων και καταστρέφει μεγάλες περιοχές της Σικελίας και της Μάλτας.
1828 Μέσα σε ενθουσιώδη ατμόσφαιρα, αποβιβάζεται στην Αίγινα, στην παραλία της «Περιβόλας», ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, Ιωάννης Καποδίστριας. Τον υποδέχονται η αντικυβερνητική επιτροπή, η Βουλή, οι λοιπές Αρχές και δεκάδες χιλιάδες λαού.Α.
1913 Το πρώτο σεντάν αυτοκίνητο εμφανίζεται στο 13ο ΑutoShow στη Νέα Υόρκη.
1916 Ο μοναδικός βουλευτής του Ράιχσταγκ που προσπαθεί να καταγγείλει την εξόντωση των Αρμενίων είναι ο Καρλ Λίμπκνεχτ της Σοσιαλδημοκρατικής παράταξης, αργότερα ιδρυτής του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Ζητά να ενημερωθεί το Σώμα για την εξόντωση εκατοντάδων χιλιάδων Αρμενίων από τους Τούρκους, ερώτηση που προκαλεί την άμεση διακοπή της συνεδρίασης.
1922 Γίνεται για πρώτη φορά χρήση ινσουλίνης για τη θεραπεία του διαβήτη.
1928 Ο Ιωσήφ Στάλιν εξορίζει στην Άλμα-Άτα, μία απομακρυσμένη περιοχή της ΕΣΣΔ, τον Λέον Τρότσκι, έναν από τους ηγέτες της επανάστασης των Μπολσεβίκων. Ο Τρότσκι θα ζήσει εκεί για ένα χρόνο, πριν εκδιωχθεί δια παντός από τη Σοβιετική Ένωση.
1930 Ο Κωστής Παλαμάς αναλαμβάνει πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.
1944 Αγγλικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν γερμανικούς στόχους στον Πειραιά από τις 12 το μεσημέρι και για 3 ώρες. Από το ανηλεές σφυροκόπημα η πόλη θα υποστεί τεράστιες καταστροφές και τα θύματα θα φτάσουν τα 5.500.
1946 Ο Ενβέρ Χότζα κηρύσσει τη Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας και αυτοαναγορεύεται πρόεδρος.
1979 Ο Γιάγκος Πεσμαζόγλου αποχωρεί από την ΕΔΗΚ και ιδρύει το Κόμμα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού-ΚΟΔΗΣΟ.
1984 Ο Μάικλ Τζάκσον είναι υποψήφιος για 12 βραβεία Grammy για το άλμπουμ του «Thriller». Θα κερδίσει τα 8!
1989 Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κάνει την ιστορική δήλωση ότι «η χώρα έχει μεταβληθεί σε απέραντο φρενοκομείο».
1992 Στην Ιαπωνία, επίσημα έγγραφα δείχνουν ότι, πριν 50 χρόνια, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο στρατός υποχρέωνε γυναίκες να γίνονται πόρνες, προς διασκέδαση των στρατιωτών του.
1992 Ο Πολ Σάιμον γίνεται ο πρώτος δυτικός καλλιτέχνης που κάνει τουρνέ στη Δυτική Αφρική μετά τη λήξη του πολιτιστικού μποϊκοτάζ.
2007 Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος απαγορεύει την τέλεση γάμων και βαπτίσεων σε ιδιωτικά παρεκκλήσια και υπαίθριους χώρους.
2010 Δολοφονείται ο κύπριος επιχειρηματίας Άντης-Ανδρέας Χατζηκωστής, διευθυντής του εκδοτικού συγκροτήματος ΔΙΑΣ, στον οποίο ανήκει το κυπριακό τηλεοπτικό κανάλι ΣΙΓΜΑ και η εφημερίδα Σημερινή.
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ
347 Θεοδόσιος Α’, Ρωμαίος αυτοκράτορας
1853 Γεώργιος Ιακωβίδης, Έλληνας ζωγράφος
1878 Θεόδωρος Πάγκαλος, Έλληνας στρατιωτικός
1910 Νίκος Καββαδίας, Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής και ναυτικός. Γεννήθηκε σε μια επαρχιακή πόλη του Βλαδιβοστόκ στη Ρωσία, με γονείς τον Χαρίλαο Καββαδία και τη Δωροθέα Αγγελάτου της γνωστής οικογένειας εφοπλιστών της Κεφαλονιάς. Ο πατέρας του Καββαδία διατηρούσε μεγάλο εμπορικό γραφείο με κύριο πελάτη τον τσαρικό στρατό.
Το 1914, με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια έρχεται στην Ελλάδα και εγκαθίσταται στο Αργοστόλι, ενώ ο πατέρας επιστρέφει στις επιχειρήσεις του στη Ρωσία, όπου καταστρέφεται οικονομικά και το 1917, κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης, φυλακίζεται. Γυρίζει στην Ελλάδα και η οικογένεια εγκαθίσταται στον Πειραιά.
Ο Καββαδίας πηγαίνει στο Δημοτικό και είναι συμμαθητής με τον Γιάννη Τσαρούχη. Στο Γυμνάσιο γνωρίζεται με τον συγγραφέα και ιατρό του Πολεμικού Ναυτικού Παύλο Νιρβάνα. Στα 18, δημοσιεύει ποιήματα στο περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας με το ψευδώνυμο Πέτρος Βαλχάλας.
Δίνει εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή αλλά πεθαίνει ο πατέρας του και αναγκάζεται να εργαστεί σε ναυτικό γραφείο. Συνεχίζει όμως να συνεργάζεται με διάφορα φιλολογικά περιοδικά. Το 1928, βγάζει ναυτικό φυλλάδιο και μπαρκάρει με το φορτηγό «Άγιος Νικόλαος», μαζί με τον μικρότερο αδελφό του.
Το 1931 το περιοδικό Ναυτική Ελλάς δημοσιεύει το έργο του Ν. Καββαδία, «Τραγούδια». Την επόμενη χρονιά ο ποιητής ξεκινά να δημοσιεύει τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις στην εφημερίδα Πειραϊκόν Βήμα, μαζί με το μυθιστόρημά του «Η Απίστευτη Περιπέτεια του Λοστρόμου Νακαχαναμόκο».
Το 1933, η οικογένεια μετακομίζει στην Αθήνα. Το σπίτι του γίνεται τόπος συγκέντρωσης λογοτεχνών, ζωγράφων και ποιητών. Το 1933 κυκλοφορεί η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Μαραμπού» που παίρνει διθυραμβικές κριτικές. Στον πόλεμο του ’40 φεύγει για την Αλβανία και στην Κατοχή γίνεται μέλος του ΕΑΜ και του ΚΚΕ.
Γίνεται μέλος και στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, παρότι όρος εισόδου ήταν η έκδοση 3 βιβλίων. Θα μπαρκάρει πάλι με το πλοίο «Κορινθία». Η ασφάλεια του έδωσε άδεια, καθώς θεωρείτο ανενεργός κομμουνιστής. Το 1947 κυκλοφορεί η 2η ποιητική συλλογή του με τίτλο «Πούσι» ενώ επανεκδίδεται και το «Μαραμπού».
Από το 1954 μέχρι και το 1974, ταξιδεύει διαρκώς με πολύ μικρά διαλείμματα. Μέσα στη χρονική αυτή περίοδο, τα πιο σημαντικά γεγονότα στη ζωή του ποιητή αφορούν τον θάνατο του πιο μικρού του αδερφού, Αργύρη, το 1957, την κυκλοφορία της «Βάρδιας» στα γαλλικά, τον θάνατο της μητέρας του το 1965.
Είχε ταξιδέψει αρκετές φορές στο ίδιο πλοίο με τον Γιώργο Σεφέρη. Μάλιστα ο Καββαδίας είχε στην καμπίνα του, για κάποιο διάστημα, κολλημένη φωτογραφία του Σεφέρη με αφιέρωση του ίδιου.
Το 1975 αφήνει την τελευταία του πνοή ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο. Η μεγάλη αναγνώριση του έργου του ήρθε μετά θάνατον. Ποιήματά του μελοποίησαν ο Γιάννης Σπανός, η Μαρίζα Κωχ, ο Θάνος Μικρούτσικος, οι αδελφοί Κατσιμίχα, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης κ.α.
Το διήγημα του Νίκου Καββαδία Του πολέμου, που εξιστορεί την φιλοξενία ενός Έλληνα στρατιώτη από έναν Αρβανίτη κατά την διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου, γυρίστηκε ταινία.
1923 Γρηγόρης Φαράκος, Έλληνας πολιτικός
1953 Κώστας Σκανδαλίδης, Έλληνας πολιτικός
1976 Ευθύμης Ρεντζιάς, Έλληνας καλαθοσφαιριστής
1978 Έμιλ Χέσκεϊ, Άγγλος ποδοσφαιριστής
1984 Ντάριο Κρέσιτς, Κροάτης ποδοσφαιριστής
1992 Ντάνι Καρβαχάλ, Ισπανός ποδοσφαιριστής
1996 Λερόι Σανέ, Γερμανός ποδοσφαιριστής
ΘΑΝΑΤΟΙ
1801 Ευφροσύνη Βασιλείου ή κυρά Φροσύνη συνδέθηκε με την ιστορία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων και το τραγικό τέλος της τραγουδήθηκε σε δημοτικά τραγούδια αλλά έγινε και όπερα, μυθιστόρημα και ταινία.
Υπήρξε μητέρα δύο παιδιών και σύζυγος του εμπόρου και προκρίτου των Ιωαννίνων Δημητρίου Βασιλείου, ανιψιά του μητροπολίτη Λάρισας και μετέπειτα Ιωαννίνων.
Ο Αλή Πασάς αποφάσισε να την εκτελέσει μαζί με άλλες 17 συντοπίτισσές της δια πνιγμού στη λίμνη των Ιωαννίνων, με την επίσημη αιτιολογία ότι ζούσαν ανήθικα. Η Φροσύνη φημιζόταν για την ομορφιά της, το γένος της και πιθανά τη μόρφωσή της. Κάποια στιγμή απέκτησε ερωτικό δεσμό με τον πρωτότοκο γιο του Αλή Πασά, τον Μουχτάρ, ηλικίας 32 ετών τότε. Ο έμπορος σύζυγός της έλειπε στη Βενετία, πιθανόν για να αποφεύγει τις οικονομικές απαιτήσεις του Αλή Πασά.
Ο Αλή Πασάς δεν είχε ιδιαίτερη εύνοια στο γιο του Μουχτάρ αφού παρέδωσε τον ίδιο του τον εγγονό ως όμηρο στους Σουλιώτες. Αποκαλούσε τους γιους του «κότες» είχε δε ερωτικές σχέσεις με την όμορφη σύζυγο του δευτερότοκου γιου του Βελή.
Η Φροσύνη συναντιόταν ερωτικά με τον φιλήδονο, γλεντζέ και ανέμελο και μια θεωρία παρουσιάζει τα ελευθεριάζοντα ερωτικά ήθη της ως γενικότερο φαινόμενο της οικονομικά ακμάζουσας τότε κοινωνίας των Ιωαννίνων.
Σύμφωνα με πολλές εκδοχές αφορμή του κακού στάθηκε ένα δαχτυλίδι. Ο Μουχτάρ φέρεται να χάρισε στην Κυρά Φροσύνη ένα σμαραγδένιο δαχτυλίδι που του το είχε χαρίσει στο γάμο τους η γυναίκα του ή που το είχε ζητήσει η γυναίκα του και εκείνος είχε αρνηθεί να της το δώσει. Κάποια στιγμή η Κυρά Φροσύνη φανέρωσε αυτό το δαχτυλίδι -άλλοι αναφέρουν ότι πήγε να το πουλήσει επειδή είχε ανάγκη από χρήματα και άλλοι ότι το φόρεσε για να επιδειχτεί. Τότε στο χέρι της στα λουτρά, το είδε η γυναίκα του Μουχτάρ και απευθύνθηκε στον πεθερό της Αλή Πασά και του ζήτησε να κάνει κάτι δραστικό για την Κυρά Φροσύνη. Το ίδιο του ζήτησε και η αδελφή της, που ήταν παντρεμένη με τον δεύτερο γιο του Αλή Πασά και ο οποίος φέρεται να την απατούσε κατά καιρούς με δύο-τρεις παντρεμένες χριστιανές.
Η σύζυγος του Μουχτάρ δεν ήταν τυχαίο πρόσωπο, αλλά κόρη του Πασά του Βερατίου στον οποίο ο Αλή Πασάς δεν ήθελε να δώσει αφορμές αφού χάρη σε εκείνον ήλεγχε σημαντικό τμήμα της Αλβανίας.
Μία άλλη εξήγηση είναι τα πολιτικά κίνητρα, καθώς ο Αλή Πασάς ίσως να φοβούνταν ότι ο γιος του Μουχτάρ δεχόταν επικίνδυνα πολλές επιρροές από τους Έλληνες μέσω της κυρά-Φροσύνης.
Υπάρχει και η εκδοχή ότι ο Αλή Πασάς είχε προσωπικό κίνητρο, δηλαδή ήταν ουσιαστικά αντεραστής του γιου του και ενδιαφερόταν ερωτικά για τη Φροσύνη ο ίδιος. Αν και μυθιστορηματικά ιδιαίτερα προβεβλημένη, ιστορικά η εκδοχή αυτή είναι η λιγότερο τεκμηριωμένη.
Ο Αλή Πασάς επισκέφθηκε στις 10 Ιανουαρίου τον υπήκοό του Νικόλαο Γιάγκα στο σπίτι του. Έφαγε εκεί σαν να μην συνέβαινε τίποτα και στο τέλος ζήτησε να σερβίρει τον καφέ η σύζυγος του οικοδεσπότη που μέχρι τότε δεν είχε εμφανιστεί. Τότε της ζήτησε να καλέσει διάφορες γυναίκες στο σπίτι της και πήγε με τη φρουρά του στο σπίτι της Ευφροσύνης Βασιλείου και διέταξε να τη συλλάβουν και να την οδηγήσουν στο σπίτι του Γιάγκα. Στη συνέχεια, όλες μαζί, οδηγήθηκαν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στα βόρεια της λίμνης.
Ανάμεσά τους ήταν «τέσσαρες αδελφαί Σελεκοπούλαι ονόματι, ράπτριαι Χριστιαναί και ένδεκα άλλαι, ουκ ολίγαι Οθωμανίδες». Λέγεται οτι μία, την έσωσε ο άντρας της, εκλιπαρώντας.
Επειδή όμως είχε σχεδόν χαράξει και σύμφωνα με τα ισλαμικά έθιμα οι γυναίκες μπορούσαν να εκτελεστούν μόνον νύχτα, πέρασαν το βράδυ φυλακισμένες. Το άλλο πρωϊ οδηγήθηκαν σε βάρκες και οι δήμιοι τις έριξαν στο νερό δεμένες και όχι μέσα σε σακί όπως ήταν η ισλαμική συνήθεια. Τα πτώματα εκβράσθηκαν και έγινε η ταφή τους μέσα στη γενική κατακραυγή, αλλά ο Αλή Πασάς ανακοίνωσε ότι κακώς διαμαρτύρονται οι Έλληνες αφού θα τις χάριζε τη ζωή αν εμφανιζόταν εγκαίρως έστω και ένας συγγενής τους.
Η Φροσύνη θάφτηκε στο Μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων και η τοπική Μητρόπολη έσπευσε με επικήδειες τιμές να τις αναγορεύσει σε «καλλιμάρτυρες». Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, έγραψε το 1859 ένα ποίημα αφιερωμένο σε αυτήν και ο Ζακυνθινός μουσουργός Παύλος Καρρέρ έγραψε ομώνυμη όπερα. Το 1959 γυρίζεται η ταινία «Λίμνη των στεναγμών» Στο ρόλο του Αλή Πασά ο Τζαβαλάς Καρούσος και της Φροσύνης η Ειρήνη Παπά!
1923 Κωνσταντίνος Α΄, βασιλιάς της Ελλάδας
1944 Γκαλεάτσο Τσιάνο, Ιταλός πολιτικός, αυτός που τραγούδησε η Σοφία Βέμπο!
1966 Αλμπέρτο Τζιακομέτι, Ελβετός γλύπτης
2002 Ανρί Βερνέιγ, Αρμένιος σκηνοθέτης
2008 Έντμουντ Χίλαρι, Νεοζηλανδός ορειβάτης, ο πρώτος που πάτησε την κορυφή του όρου Έβερεστ.
2014 Αριέλ Σαρόν, Ισραηλινός πολιτικός
2015 Μπάμπης Γκολές, Έλληνας τραγουδιστής
2019 Δημήτρης Σιούφας, Έλληνας πολιτικός και δικηγόρος
Comments are closed.