Η “αφρόκρεμα” των κορυφαίων αρχιτεκτονικών γραφείων διεθνώς συμμετείχε στον διαγωνισμό της ανάπλασης
Καταλύτη για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, της Βόρειας Ελλάδας και της ελληνικής οικονομίας, εκθεσιακό hub για τη Μεσόγειο και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και ίσως τη σημαντικότερη υποδομή που θα αποκτήσει η πόλη από τη μεταπολίτευση και μετά, θα αποτελέσει το νέο Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο, το οποίο θα προκύψει από την ανάπλαση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων της ΔΕΘ.
Η υλοποίηση του νέου Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου συγκέντρωσε το ενδιαφέρον της “αφρόκρεμας” των κορυφαίων αρχιτεκτονικών γραφείων διεθνώς και ο σχεδιασμός του θα περιλάβει τις πιο σύγχρονες εξελίξεις στον τομέα αυτό, οδηγώντας στην υλοποίηση μίας βιοκλιματικής κατασκευής υψηλής αισθητικής, η οποία σέβεται το περιβάλλον, την πόλη και ενσωματώνεται αρμονικά στο όραμα φορέων και πολιτών για τη Θεσσαλονίκη του μέλλοντος.
Το έργο περιλαμβάνει και τη δημιουργία ενός ανοιχτού χώρου πρασίνου
περίπου στρεμμάτων για χρήση από την πόλη, κατάλληλου για αναψυχή και υπαίθριες πολιτιστικές και εκθεσιακές χρήσεις.
Αυτός ο “πνεύμονας” πρασίνου που σήμερα δεν υφίσταται, θα μεταβάλει ριζικά και ανεπιστρεπτί τις περιβαλλοντικές ισορροπίες της Θεσσαλονίκης και θα αποδοθεί για χρήση από τους κατοίκους της πόλης, ενώ την υποστήριξη και συντήρησή του θα διατηρεί η ΔΕΘ-Helexpo.
Το σημερινό σχέδιο ανάπλασης της ΔΕΘ είναι αποτέλεσμα μακρόχρονου σχεδιασμού, διαβούλευσης και ζύμωσης με τις εκάστοτε κυβερνήσεις από το 2012 και έπειτα, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως στην τελική του μορφή απέσπασε τη στήριξη τόσο της προηγούμενης κυβέρνησης, όσο και της σημερινής.
Παράλληλα, η συντριπτική πλειοψηφία του πολιτικού φάσματος της χώρας, της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας έχει δώσει πολλάκις τα τελευταία χρόνια “ψήφο εμπιστοσύνης” στο υφιστάμενο σχέδιο ανάπλασης της ΔΕΘ.
Ακόμη, ολόθερμη και πολύπλευρη υποστήριξη έχουν δώσει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο Δήμος Θεσσαλονίκης και όλοι οι παραγωγικοί και τεχνικοί φορείς της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, που είναι και οι κατεξοχήν χρήστες των υπηρεσιών που προσφέρει ο εθνικός εκθεσιακός φορέας.
Αποδοχή από τους πολίτες
Τεράστια ήταν και είναι η αποδοχή του σχεδίου ανάπλασης από τους πολίτες της Θεσσαλονίκης. Σε έρευνα που πραγματοποίησε η εταιρεία δημοσκοπήσεων Interview για λογαριασμό της ΔΕΘ-Helexpo τον Φεβρουάριο του 2013, αναδείχθηκε ότι το 69,8% των πολιτών επιθυμούσε την παραμονή της έκθεσης στο κέντρο της πόλης με ανάπλαση των εγκαταστάσεών της και δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου, ενώ το 28,2% ζητούσε μετεγκατάσταση στη Σίνδο σε νέες εγκαταστάσεις.
Η έρευνα έγινε τηλεφωνικά σε σταθμισμένο δείγμα 805 ατόμων, το οποίο
αποτελούνταν τόσο από κατοίκους του Δήμου Θεσσαλονίκης, όσο και των υπόλοιπων δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος.
Το 2012-2013, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, η μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της ΔΕΘ (από την κοινοπραξία των εταιρειών Advice – BCS – Kantor) εισηγήθηκε την παραμονή της ΔΕΘ στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και την ανάπλαση του υφιστάμενου εκθεσιακού κέντρου, ως τη μόνη βιώσιμη λύση όχι μόνο για τον εθνικό εκθεσιακό φορέα, αλλά και για την πόλη συνολικά.
Η μετεγκατάστασή της στη Σίνδο και η κατασκευή των αναγκαίων υποδομών θα απαιτούσε κεφάλαια άνω των 500 εκατ. ευρώ, ενώ το κόστος της ανάπλασης των υφιστάμενων εγκαταστάσεων υπολογίστηκε περίπου στο ένα τρίτο.
Την ίδια στιγμή θολό ήταν και είναι πώς θα μπορούσε να υποστηριχθεί
συγκοινωνιακά ένα Εκθεσιακό κέντρο στην περιοχή της Σίνδου, ποιες δημόσιες υποδομές θα απαιτούνταν για τον σκοπό αυτό και ποιος θα μπορούσε να είναι ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησής τους.
Η ανάπλαση στο κέντρο της Θεσσαλονίκης η μόνη βιώσιμη επιλογή
Η εν λόγω μελέτη, συνεπώς, κατέληξε ότι η μοναδική υλοποιήσιμη επιλογή ήταν η ανάπλαση των υφιστάμενων υπέργηρων και ενεργοβόρων εγκαταστάσεων και η δημιουργία στο κέντρο της πόλης ενός πνεύμονα πρασίνου και ενός εμβληματικού και βιοκλιματικού νέου, Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου.
Η ανάπλαση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων μετά την ολοκλήρωση και
δημοσιοποίηση της παραπάνω μελέτης, εντάχθηκε στον σχεδιασμό της πόλης (Σχέδιο νέου Ρυθμιστικού, Σχέδιο νέου ΓΠΣ).
Το καλοκαίρι του 2017 υποβλήθηκε αίτημα για την προέγκριση του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ), που δόθηκε τον Νοέμβριο του ίδιου έτους από τη Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ).
Η ΔΕΘ-Helexpo συνεργάστηκε για το ΕΧΣ με το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας κα Ανάπτυξης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και με το Τεχνικό Επιμελητήριο-Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς και με τον Δήμο Θεσσαλονίκης. Προέγκριση για την εκπόνηση του ΕΧΣ δόθηκε και από το Κεντρικό Συμβούλιο
Πολεοδομικών θεμάτων και Αμφισβητήσεων.
Στο χρονικό διάστημα Μάρτιος-Ιούνιος 2018 πραγματοποιήθηκε η μελέτη του ΕΧΣ και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), που υποβλήθηκαν στο ΥΠΕΝ για υπηρεσιακό έλεγχο Επακολούθησε από τον Μάρτιο-Μάιο του 2019 η διαδικασία της διαβούλευσης του ΕΧΣ και της ΣΜΠΕ. Το ΕΧΣ της ανάπλασης συνοπτικά:
- δεν αυξάνει τη συνολική δόμηση
- συγκεντρώνει την εκθεσιακή δραστηριότητα απελευθερώνοντας χώρο
- ορίζει άξονες διέλευσης και οπτικής φυγής που επεκτείνουν αυτούς της γύρω περιοχής
- προβάλλει τον άξονα Παραλία – πλ. ΧΑΝΘ – Μουσεία
- ορίζει μέγιστα ύψη κατά περιοχή που επιτρέπουν απρόσκοπτη θέαση στον άξονα πλ. ΧΑΝΘ – Πύργος ΟΤΕ – Πολυτεχνική Σχολή
- αναδιοργανώνει τις κυκλοφοριακές ροές εσωτερικά
- συνδέεται λειτουργικά με το Μετρό
- προτείνει λύσεις στάθμευσης και δεν προκαλεί πρόσθετη κυκλοφοριακή επιβάρυνση στην ευρύτερη περιοχή,
και, κυρίως, πολλαπλασιάζει την έκταση πρασίνου σε μια ενιαία ζώνη,
δημιουργώντας ένα Μητροπολιτικό Πάρκο.
Η έγκριση του ΕΧΣ και των Περιβαλλοντικών Όρων, που έλαβαν υπόψη τους και το αποτέλεσμα της διαβούλευσης, έγινε ομόφωνα τον Απρίλιο του 2020 από το Συμβούλιο Μητροπολιτικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ.
Επακολούθησε η υποβολή και ο έλεγχος του Πολεοδομικού Σχεδίου Εφαρμογής (ΠΣΕ) από τη Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ, η έγκριση του ΠΣΕ από το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων και στη συνέχεια η υπογραφή του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος τον περσινό Σεπτέμβριο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αλλά και η αποστολή του για έλεγχο στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Από την πλευρά του, ο Δήμος Θεσσαλονίκης ενέκρινε τον Αύγουστο του 2020 το έργο για την ανάπλαση της ΔΕΘ.
116 υποψήφιοι από 33 χώρες
Από τον Σεπτέμβριο του 2020 και μετά δρομολογήθηκε με ταχείς ρυθμούς και ο Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός με τη συμμετοχή δεκάδων κορυφαίων αρχιτεκτονικών γραφείων από όλο τον κόσμο. Στις 5 Δεκεμβρίου 2020 ολοκληρώθηκε η επιλογή 15 εξ αυτών, τα οποία συμμετείχαν στην επόμενη φάση του Διαγωνισμού. Οι 15 επικεφαλής αρχιτέκτονες των Διαγωνιζόμενων προέρχονταν από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, Ολλανδία, Ιαπωνία, Γερμανία, Φινλανδία και το Κουβέιτ.
Στις ομάδες που επιλέχθηκαν συμμετείχαν συνολικά 55 τεχνικά γραφεία από 17 χώρες, ενώ στις 7 από τις 15 επιλεγμένες ομάδες, συμμετείχαν 9 ελληνικά τεχνικά γραφεία ή μεμονωμένοι αρχιτέκτονες.
Οι σχεδιαστικές προτάσεις για το πολυσύνθετο έργο της ανάπλασης των
εγκαταστάσεων της ΔΕΘ υποβλήθηκαν μετά από 4 μήνες, στο τέλος του Μαΐου του 2021, και στη συνέχεια η Διεθνής Κριτική Επιτροπή επέλεξε τον νικητή του Διαγωνισμού.
Η Κριτική Επιτροπή αποτελείται από διεθνώς καταξιωμένους επαγγελματίες στους τομείς της αρχιτεκτονικής, της αρχιτεκτονικής τοπίου και του αστικού σχεδιασμού,ενώ τη θέση του Προέδρου της κατέχει ο Ισπανός, Joan Busquets, Αρχιτέκτονας, Πολεοδόμος και επικεφαλής Καθηγητής Πολεοδομικού Σχεδιασμού στο Harvard Graduate School of Design.
Ο πολυσήμαντος χαρακτήρας της ανάπλασης του εκθεσιακού κέντρου της Θεσσαλονίκης και του διεθνούς ενδιαφέροντος για αυτήν αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στη φάση της προεπιλογής συμμετείχαν 116 υποψήφιοι από 33 χώρες.
Γνώμονα της Κριτικής Επιτροπής του Διαγωνισμού αποτέλεσε η ικανότητα και δυνατότητα παροχής σχεδιαστικών προτάσεων από τους υποψήφιους, που θα συνδυάζουν την κατασκευή ενός εμβληματικού και σύγχρονου εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου, με ένα αστικό πάρκο 60 στρεμμάτων, τα οποία θα μεταμορφώσουν το κέντρο της πόλης της Θεσσαλονίκης, προσφέροντας ένα νέο, μοναδικό τοπόσημο και βελτιώνοντας την ποιότητα της καθημερινής ζωής των πολιτών προς μία σύγχρονη βιοκλιματική κατεύθυνση.
Ο νικητής του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού
Τον νικητή του πρώτου βραβείου του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για την Ανάπλαση του Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης επέλεξαν ομόφωνα και μετά από τριήμερη συνεδρίασή τους τα μέλη της Κριτικής Επιτροπής του Διαγωνισμού, που βρίσκονταν στη Θεσσαλονίκη από τις 20 έως τις 23 Ιουλίου για τον σκοπό αυτό. Η σχεδιαστική πρόταση που επελέγη είναι της ομάδας των Sauerbruch Hutton (Γερμανία), Gustafson Porter + Bowman (Βρετανία) και Έλενας Σταυροπούλου (Ελλάδα).
Το δεύτερο και το τρίτο βραβείο απονεμήθηκαν στις εξής ομάδες: Το δεύτερο βραβείο στην ομάδα των Lina Ghotmeh Architecture (Γαλλία), Vogt Paysage + Urbanisme (Γαλλία), LAN (Γαλλία), LOT (Ελλάδα), Tractebel Engineering (Γαλλία), Systematica (Ιταλία) και το τρίτο βραβείο στην ομάδα των UNStudio (Ολλανδία), Schema4 (Ελλάδα), OKRA Landschapsarchitecten (Ολλανδία). Μάλιστα, η Κριτική Επιτροπή μετά το πέρας της διαδικασίας δήλωσε εντυπωσιασμένη από την ποικιλομορφία των ιδεών και των σχεδιαστικών φιλοσοφιών των προτάσεων που υπεβλήθησαν, αλλά και από το υψηλό επίπεδο που τις χαρακτήριζε.
Στο πορτφόλιο των έργων των Sauerbruch Hutton, του επικεφαλής αρχιτεκτονικού γραφείου της νικήτριας ομάδας, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, το Experimenta, Science Center (Heilbronn, 2019) και το M9 Museum Quarter (Venice Mestre, 2018). Η χαρά της διαχείρισης του χώρου και των υλικών με τρόπο ώστε να διεγείρονται οι αισθήσεις, η περιέργεια για την τεχνική και χωρική καινοτομία και υπεύθυνη χρήση των διαθέσιμων πόρων κάθε είδους βρίσκονται στο επίκεντρο της αρχιτεκτονικής πρακτικής των Sauerbruch Hutton, τα έργα των οποίων έχουν ως στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των μελλοντικών χρηστών και των μελλοντικών γενεών, αλλά και τη συμβολή στην επιτυχία της εκάστοτε πόλης και της δημόσιας ζωής.
Και οι 15 σχεδιαστικές προτάσεις που πέρασαν στο τελικό στάδιο του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού -εκ των οποίων επελέγησαν οι τρεις- θα εκτεθούν στους χώρους του Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου κατά τη διάρκεια της 85ης ΔΕΘ, οπότε και θα απονεμηθούν τα τρία βραβεία σε ειδική τελετή. Μετά την ολοκλήρωση του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, η ΔΕΘ-Helexpo θα προχωρήσει με τον νικητή του πρώτου βραβείου σε περαιτέρω μελέτες για την τεχνική ωρίμανση της πρότασης.
Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.