Διαφορετικές πτυχές του Μίκη Θεοδωράκη παρουσίασαν επιστήθιοι φίλοι και άνθρωποι με τους οποίους συνεργάστηκε στη διάρκεια της ζωής του, καταθέτοντας τις προσωπικές τους αναμνήσεις, στο κοινό της 21ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ).
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Έλληνα συνθέτη, πραγματοποιήθηκε συζήτηση στην αίθουσα της ΔΕΒΘ που φέρει το όνομά του και ακριβώς δίπλα φιλοξενεί έκθεση αντιγράφων από παρτιτούρες εμβληματικών έργων του, αλλά και βιβλίων, είτε που έγραψε ο ίδιος είτε αναφέρονται σε αυτόν.
Την εκδήλωση άνοιξε ο εκδότης Νίκος Καρατζάς, ιδιοκτήτης και πρόεδρος της Αλυσίδας Πολιτισμού ΙΑΝΟΣ που διοργάνωσε το αφιέρωμα και αναφέρθηκε με χρονολογική σειρά στα 17 έργα του Μίκη Θεοδωράκη που εξέδωσε ο Ιανός, ενώ θυμήθηκε στιγμές από τη συνεργασία και τη φιλία τους, που ξεκίνησε τη δεκαετία του ‘90 στο πατάρι της Αριστοτέλους. «Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν ένας πολύ σπουδαίος συγγραφέας. Δηλαδή, για όσους θα προσπαθήσουν να διαβάσουν ένα βιβλίο του, θα κατανοήσουν πώς κυλά αβίαστα η αφήγησή του και πώς συγκινεί ο λόγος του και πώς αξίζει να το διαβάσουν», είπε αρχικά ο κ. Καρατζάς.
Ένα ουίσκι για κάθε νέο βιβλίο
Αποκάλυψε μάλιστα, ότι κάθε φορά που ξεκινούσαν οι διαδικασίες για την έκδοση ενός επόμενου βιβλίου, ο συνθέτης του έλεγε «ελπίζω να είμαι ζωντανός όταν θα κρατάς το βιβλίο για να μου το φέρεις». «Και φυσικά κάθε φορά που επέστρεφα με το νέο βιβλίο που είχαμε εκδώσει, απαιτούσε να πιούμε ένα ποτήρι ουίσκι. Μου επέτρεπε να ανάψω την πίπα μου, παρότι είχε μεγάλο πρόβλημα με τα πνευμόνια του, αλλά εγώ κάπνιζα δίπλα απ’ το παράθυρο, ο Μίκης ήταν καθήμενος σε μια μεγάλη αυτοκρατορική πολυθρόνα και κρατούσε, έσφιγγε και κάθε τόσο δάγκωνε, ένα πούρο από αυτά που κάποτε κάπνιζε. Και άρα είχαμε μια μικρή γιορτή κάθε φορά που συναντιόμασταν είτε για να μου παραδώσει το επόμενο, είτε για να του παραδώσω αυτό που πια είχε εκδοθεί», θυμήθηκε ο εκδότης.
Ένα χρονολόγιο για να χωρέσει ο Μίκης
Αντίστοιχα, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιώργος Μονεμβασίτης -που συνδέθηκε διαδικτυακά με την εκδήλωση από την πόλη της Καβάλας- αναφέρθηκε στο δικό του έργο που εκδόθηκε στο τέλος της περασμένης χρονιάς με τίτλο «Μίκης Θεοδωράκης Χρονολόγιο» και μοιράστηκε με το κοινό την ιστορία πίσω από αυτό. Αφορμή, όπως είπε, ήταν ένα προηγούμενο έργο του, το «Ένα ημερολόγιο για τον Μίκη», το οποίο εκδόθηκε το 2015 με αφορμή τα 90 χρόνια του μεγάλου συνθέτη. «Όταν πήγα στον Μίκη και το ξεφυλλίσαμε, άρχισε να λέει με θαυμασμό. “Α, έχετε γράψει και αυτό, έχετε γράψει κι εκείνο, έχετε γράψει και το άλλο”. Κάθε μέρα του χρόνου υπήρχε κι ένα γεγονός που σχετιζόταν άμεσα με τον Μίκη Θεοδωράκη. Του εξήγησα λοιπόν ότι έχω πολύ περισσότερα στοιχεία για τον ίδιο αλλά δεν χωρούσαν εδώ», ανέφερε ο κ. Μονεμβασίτης, για να λάβει την απάντηση «Ε τότε να κάνετε ένα χρονολόγιο!».
Έτσι λοιπόν ο συγγραφέας εκπλήρωσε την επιθυμία του Μίκη Θεοδωράκη και δημιούργησε όπως είπε ένα «παγκοσμίως πρωτότυπο χρονικό της ζωής και του έργου αυτού του σπουδαίου αρχάγγελου της ελληνικής μουσικής». «Ναι μεν περιέχει τις ημερολογιακές πληροφορίες, γεγονότα, γεννήσεις και απώλειες ανθρώπων που είχαν συσχετιστεί με τον Μίκη Θεοδωράκη, αλλά επίσης περιέχει και κάποιες πληροφορίες οι οποίες για πρώτη φορά δημοσιοποιούνται», λέει και εξηγεί πως κάθε φορά που πήγαινε να τον συναντήσει, είχε προετοιμάσει στοχευμένες ερωτήσεις οι οποίες προέκυπταν από τη μελέτη του έργου κι από τη μελέτη της ζωής του. «Έτσι λοιπόν με τον Μίκη Θεοδωράκη κάναμε πολλές καταδύσεις στα αρχεία του, στο παρελθόν του και μου έδινε απαντήσεις οι οποίες δεν υπάρχουν πουθενά αλλού», τόνισε.
Η παιδική ματιά του Μίκη στο αρμονικό σύμπαν
Τη σχετικά άγνωστη πτυχή του Μίκη Θεοδωράκη ως στοχαστή και συγγραφέα, που είναι ικανότατος να αποδίδει το στοχασμό του, ανέλυσε στο κοινό από την πλευρά του ο καθηγητής Φιλοσοφίας ΑΠΘ Παναγιώτης Ο. Δόικος, που υπογράμμισε ότι «ο Μίκης Θεοδωράκης, ανάμεσα στους μεγάλους του 20ου αιώνα σε όλο τον κόσμο, είναι κατά πάσα πιθανότητα ο μοναδικός που είναι μουσουργός, εθνικός και πολιτικός αγωνιστής, συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος και συγχρόνως μεγάλος στοχαστής».
Αναφέρθηκε στα πολύ παιδικά χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη και συγκεκριμένα από το 1925 έως το 1930, που έκανε διακοπές στο χωριό Βαρειά της Λέσβου και με τον πατέρα του πολύ συχνά κοιμόταν στην αμμουδιά, στρωματσάδα δίπλα στη θάλασσα και ακούγοντας τα ήρεμα κύματά της, έβλεπαν πάνω τον έναστρο ουρανό και μαγευόταν. «Ενώσω -λέει ο Μίκης, έβλεπα αυτή τη νυχτερινή μαγεία, ο πατέρας μου, μου μιλούσε για τους γαλαξίες, τους αστερισμούς και τους πλανήτες, ως ένας ερασιτέχνης αλλά βαθύτατος γνώστης της αστρονομίας. Καθώς οι βραδιές πολλαπλασιάζονταν και περνούσε ο καιρός, τα καλοκαίρια, συνέβαινε μέσα στη ψυχή μου κάτι το κοσμοϊστορικό για τη ζωή μου», λέει ο κ. Δόικος και εξηγεί πως «αυτό είχε να κάνει με τη σχέση ανάμεσα στη μουσική του κλίση -και κλήση- και στον τρόπο με τον οποίο μέσα του πήρε μια θέση η οπτική αρμονία του σύμπαντος καθώς την έβλεπε και την ένιωθε σε αυτές τις βραδιές των καλοκαιριών».
Μίμης Ανδρουλάκης: «Σήμερα το πρωί μίλησα με τον Μίκη»
Ευχάριστη έκπληξη της εκδήλωσης ήταν η πρόσκληση στο πάνελ του καλού φίλου του Μίκη Θεοδωράκη, Μίμη Ανδρουλάκη, που περνούσε τυχαία, ο οποίος άλλωστε έγραψε τη βιογραφία «Σαλός θεού – Ο Μυστικός Μίκης». Ο κ. Ανδρουλάκης είπε ότι «μίλησε το πρωί με τον Μίκη» και εξήγησε ότι έχει μερικές μεταφυσικές συνομιλίες με μερικά πρόσωπα, όχι πολλά… «Είχα φυτέψει πριν 40 χρόνια ένα δέντρο και είπα στον ίδιο ότι θα το ονομάσω Μίκη. Μου είπε με περιφρόνηση “ποιο; Αυτό;”. Αυτό λοιπόν σήμερα είναι 40 μέτρα κι έχει περάσει πάνω από την πολυκατοικία. Έτσι λοιπόν, όπως φυσάει το πρωί ο αέρας, ανοίγω το παντζούρι και λέω “τι έγινε, ψηλέ, τι έχουμε;” και τον ακούω, ας πούμε, μέσα από τα φυλλώματα», είπε καταχειροκροτούμενος από το κοινό.
«Επειδή ο Μίκης ήταν πληθωρικός και πότε-πότε νευρίαζε μερικούς ανθρώπους (εμένα ποτέ), σας λέω ότι η φύση, η ιστορία και η κοινωνία έκαναν μια δύσκολη γέννα και θα περάσουν τουλάχιστον 100 χρόνια για να ξεκουραστούν για να ξαναγεννήσουν έναν Μίκη Θοδωράκη…», κατέληξε ο Μίμης Ανδρουλάκης.
Ο Μίκης να είναι πυξίδα στοχασμού και συμπεριφοράς για τα παιδιά μας
Τέλος, ο πρόεδρος της ΔΕΘ-HELEXPO Τάσος Τζήκας, μίλησε για την επιρροή που είχε ο Μίκης Θεοδωράκης στη ζωή του και για τη συνάντησή τους με αφορμή την απόφαση του ΔΣ της ΔΕΘ-HELEXPO να τον τιμήσουν για τα 90 του χρόνια. «Για μένα ήταν ένα ορόσημο στη ζωή μου. Με δέχτηκε και για δυόμιση ώρες μου διηγήθηκε ένα μέρος της ζωής του. Ήταν υπέροχος αφηγητής, δεν μίλησα καθόλου, μόνο κάποια στιγμή τόλμησα να πω “κ. Θεοδωράκη, θέλω να πω πώς αισθάνομαι αλλά δεν βρίσκω τις λέξεις. Νομίζω ότι αισθάνομαι σαν να έχω απέναντί μου έναν μεγάλο Έλληνα της Επανάστασης του ‘21” και μου ήρθε η λέξη Κολοκοτρώνης. Θυμάμαι ότι δάκρυσε για την απλοϊκότητα της έκφρασής μου», είπε συγκινημένος ο κ. Τζήκας και πρόσθεσε: «Είναι μεγάλη υποχρέωση για όλους μας να μεταφέρουμε στα παιδιά μας αυτό το στοχαστικό πνεύμα, την πολιτική προσέγγιση για την εθνική συνεννόηση, την επιδραστικότητα που είχε σε όλο το κόσμο όσον αφορά το πολιτιστικό γίγνεσθαι. Οφείλουμε ο Μίκης να γίνει μια πυξίδα στοχασμού και συμπεριφοράς για όλους μας και κυρίως για τα παιδιά μας».
Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.