ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Σκοτεινές αίθουσες, λαμπερές παρουσίες

Τη θέση του ανάμεσα στα Διεθνή Κινηματογραφικά Φεστιβάλ δεν το βοήθησε σαφώς να λάβει η ταινία του Banderas….Κάτω από τους προβολείς του, εδώ και 60 (περίπου) Νοέμβριους, έλαμψαν πολλοί μεγαλύτερου βεληνεκούς εγχώριοι και ξένοι stars!

Είναι η κορυφαία κινηματογραφική διοργάνωση στην Ελλάδα και ως «Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου», αρχικά, το 1960 είναι δημιούργημα του Λίνου Πολίτη, του Παύλου Ζάννα και της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας «Τέχνη».

Στην πρωτόλεια διοργάνωση, η Αλίκη Βουγιουκλάκη, που κατέφτασε για την ταινία «Μανταλένα» του Ντίνου Δημόπουλου, δημιούργησε μποτιλιάρισμα στην παραλιακή, έξω από το κοσμικό «Μεντιτερανέ»! Οι εφημερίδες και τα περιοδικά το συγκρίνουν με το περίπου συνομήλικο των Καννών και η Αλίκη κερδίζει το βραβείο Καλύτερης Ερμηνείας Α’ Γυναικείου Ρόλου.

Τα επόμενα χρόνια, ταινίες όπως η «Στέλλα», το «Ποτάμι» του Κούνδουρου, το «Ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» και το ντοκιμαντέρ «Μακεδονικός Γάμος» του Τάκη Κανελλόπουλου, βραβεύονται με τον «Χρυσό Αλέξανδρο», το μεγάλο έπαθλο. Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής είναι ο λογοτέχνης Στρατής Μυριβήλης και μέλη της η αφρόκρεμα των Γραμμάτων και των Τεχνών, Κατίνα Παξινού, Μάριος Πλωρίτης, Ελένη Βλάχου, Γιάννης Μόραλης, Νάσος Μπότσης, Σπύρος Σκούρας, Αχιλλέας Μαμάκης.

ΝΑΜΕ DROPPING

Από τους διάσημους ηθοποιούς και σκηνοθέτες που έχουν έρθει στη Θεσσαλονίκη για το Φεστιβάλ, το… ρεκόρ κατέχει ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα και τιμητικό Λέοντα από το Φεστιβάλ Βενετίας Αμπάς Κιαροστάμι, με 5 παρουσίες! Ο βραβευμένος στις Κάννες Ναγκίσα Όσιμα, ο Φράνσις Φορντ Κόπολα κουβαλώντας πολλά Όσκαρ, Χρυσούς Λέοντες και Σφαίρες, όπως και ο Πίτερ Γκρίναγουεϊ, ο Μπερνάντο Μπερτολούτσι, ο Αλεξάντερ Πέιν και ο Τζιμ Τζάρμους. Ιστορικές στιγμές, η απονομή τιμητικού «Χρυσού Αλέξανδρου» από τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στον Βιμ Βέντερς, η παράσταση του Εμίρ Κουστουρίτσα με την μπάντα του, η παρουσία του Όλιβερ Στόουν, της Ρίτα Χέιγουορθ, της Κατρίν Ντενέβ, της Φέι Ντάναγουεϊ, της μούσας του Πέδρο Αλμοδόβαρ, Βικτόρια Αμπρίλ, της Ιζαμπέλ Ιπέρ για την παγκόσμια πρεμιέρα ταινίας της, του Τζον Μάλκοβιτς, του Ντένις Χόπερ, του Γουίλεμ Νταφόου, του Χάρβεϊ Καϊτέλ…

ΣΙΝΕΦΙΛ INFO

Το Φεστιβάλ έχει τρία διαγωνιστικά τμήματα: Διεθνές Διαγωνιστικό, Διαγωνιστικό Εικονικής Πραγματικότητας και Διεθνές Διαγωνιστικό «Γνωρίστε τους Γείτονες» για ταινίες από την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής.
Περιλαμβάνει αφιερώματα σε σημαντικούς σκηνοθέτες και εθνικές κινηματογραφίες, καθώς και πολλές παράλληλες εκδηλώσεις. Από το 1999, κάθε Μάρτιο, ο πολιτιστικός οργανισμός του Φεστιβάλ διοργανώνει και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Πραγματοποιείται στο «Ολύμπιον» και, από το 1999, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, σε τέσσερις αίθουσες. Καρδιά του Φεστιβάλ είναι η Αποθήκη Γ στο Λιμάνι, ενώ εκδηλώσεις φιλοξενεί και το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ

• Εκτός από την Αλίκη, το 1960 δίνουν το παρών η Τζένη Καρέζη και η Μάρω Κοντού. Το βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου απονέμεται στον Δημήτρη Χορν
• Στην τελετή απονομής, ο κονφερανσιέ Γιώργος Οικονομίδης δημοπρατεί έναν χορό με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, υπέρ του Δημοτικού Βρεφοκομείου, στην οποία πλειοδοτεί ο εφοπλιστής Νομικός με 30.000 δρχ.!
• Το 1961, ο Φίνος αποσύρει από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου την ταινία του «Ο Κατήφορος», γιατί του είπαν ότι θα προβληθεί Πέμπτη, αντί για Σαββατοκύριακο!
• Το 1964, η Ελένη Ανουσάκη φτάνει στο Φεστιβάλ με αβυσσαλέο ντεκολτέ και αστυνομικοί την συλλαμβάνουν για προσβολή δημοσίας αιδούς! Λέγεται πως απέτρεψε το αυτόφωρο ο πρόεδρος της επιτροπής, Ηλίας Βενέζης.
• Το 1966, εισάγεται ο θεσμός «Μις Φεστιβάλ». Πρώτη νικήτρια η Βέρα Κρούσκα.
• Το 1962, δεν υπάρχει εισιτήριο ούτε για δείγμα για την «Ηλέκτρα» του Κακογιάννη και τον «Ουρανό» του Κανελλόπουλου. Η Ειρήνη Παπά βραβεύεται για την ερμηνεία της στην «Ηλέκτρα», αλλά όχι και ο Μίκης για τη μουσική του στην ίδια ταινία… Εισάγεται ο θεσμός Βραβείο Κριτικών Κινηματογράφου.
• Το 1963, ο Ελληνοαμερικανός παραγωγός Τζέιμς Πάρις κλέβει με τις γραφικότητές του την παράσταση. Θα στείλει στον πρωταγωνιστή της «αντίπαλης» ταινίας, Κώστα Χατζηχρήστο, μια γιγάντια τούρτα από την οποία ξεπετάγεται μια κοπέλα με μπικίνι!
• Από το 1965, το «Ντορέ» απέναντι από τον Λευκό Πύργο γίνεται το στέκι των κινηματογραφανθρώπων, αφού από τη Δ.Ε.Θ. οι προβολές μεταφέρονται στην Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών.
• Το 1966, παρά τις αξιόλογες ταινίες, στο 7ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου, όπως ονομάζεται πλέον, ο Τζέιμς Πάρις «ξαναχτυπά». Για να διαφημίσει την ταινία του «Ξεχασμένοι Ήρωες», επιστρατεύει τη Φιλαρμονική του Δήμου, ένα τανκ, μια διμοιρία στρατιωτών και ένα πολυτελές αυτοκίνητο για να αφιχθεί, ενώ χαρίζει σε κάθε θεατή ένα πακέτο τσιγάρα. Η απονομή του Βραβείου Καλύτερης Ταινίας γίνεται ενώ η αίθουσα φωνάζει «αίσχος». Η επιτροπή; Η Έλλη Λαμπέτη λέει «βραβεύσαμε τη χειρότερη ταινία του φεστιβάλ», ο Τσαρούχης δηλώνει «βία και νοθεία» και ο Χατζιδάκις δημοσιεύει λίβελο. Το πιο σημαντικό γεγονός εκείνης της χρονιάς είναι η ανακοίνωση ενός «Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου», επίσης ιδέα του Ζάννα.
• Χούντα, πια. Από το 1967 και έως τη μεταπολίτευση, στο Φεστιβάλ «πρωταγωνιστεί» ο Τζέιμς Πάρις με τις εθνικοπατριωτικές του ταινίες. Μετά την πρεμιέρα της ταινίας του «13ος », ο Ντίμης Δαδήρας καλεί τους πάντες σε «φασολάδα πάρτι»! Γεννιέται ο «εξώστης», ο Β΄ εξώστης για την ακρίβεια, που αντιδρά, επαινεί και γιουχάρει κατά βούληση.
• Tο 1968, βραβεύεται η μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου για τα «Κορίτσια στον ήλιο» του Βασίλη Γεωργιάδη. Πρώτη εμφάνιση του Θόδωρου Αγγελόπουλου με τη μικρού μήκους «Εκπομπή».
• Tο 1969, ο Λάμπρος Κωνσταντάρας αποσπά το βραβείο Ερμηνείας Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον «Μπλοφατζή».
• Tο 1970, ο Νίκος Κούρκουλος αποσπά το βραβείο Ερμηνείας Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον «Αστραπόγιαννο».
• Tο 1971, ξεχωρίζει η θρυλική «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού. Ο Τζέιμς Πάρις στο τέλος της προβολής γονατίζει μπροστά στον σκηνοθέτη και λέει «πάτα με, δεν έχει ξαναγίνει τέτοια ταινία». Σε καθεστώς δικτατορίας, ας μην το ξεχνάμε, τη βραδιά της κηδείας του Γιώργου Σεφέρη, φοιτητές έξω από την ΕΜΣ, παρακινούμενοι από τον συνθέτη της Ευδοκίας Μάνο Λοΐζο, τραγουδάνε το «Πήραμε τη ζωή μας λάθος» του Θεοδωράκη. Η ταινία του Κατσουρίδη «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;», χαρίζει στον Θανάση Βέγγο το βραβείο Ερμηνείας Α’ Ανδρικού Ρόλου.
• Μεταπολίτευση. Ο Ζυλ Ντασέν φτάνει με τη Μελίνα στη Θεσσαλονίκη για να προεδρεύσει της κριτικής επιτροπής του 2ου Διεθνούς Φεστιβάλ, ενώ στο 15ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου ξεχωρίζει η «Φόνισσα» του Κώστα Φέρρη.
• Tο 1975, η 4ωρη ταινία «Θίασος» του Αγγελόπουλου συγκεντρώνει ρεκόρ θεατών και σαρώνει τα βραβεία. Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής είναι ο Μανόλης Ανδρόνικος, ενώ την επόμενη χρονιά η Μελίνα Μερκούρη και μέλη ο Αγγελόπουλος, ο Λοΐζος, ο Σαμαράκης, ο Φίνος.
• Tο 1976, για τη μουσική της ταινίας «Happy Day» του Βούλγαρη, που βραβεύεται, ο Διονύσης Σαββόπουλος αρνείται να παραλάβει το δικό του.
• Tο 1979, ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Βάσος Φαληρέας πιέζεται τόσο να μη βραβεύσει τον Νικολαΐδη για την ταινία «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα», που την ώρα της συνεδρίασης πέφτει νεκρός από ανακοπή.
• Tην επόμενη χρονιά, ο Αγγελόπουλος καταφθάνει τροπαιούχος από τη Βενετία με «Χρυσό Λέοντα» για τον «Μεγαλέξανδρο». Προβάλλεται η «Παραγγελιά» του Τάσιου και ο «Άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Τζίμα για τον Μπελογιάννη. Στο 10ο Διεθνές Φεστιβάλ είναι προσκεκλημένοι οι Ντένις Χόπερ, Άντονι Κουίν και Τέρενς Σταμπ.
• Tο 1982, με νέα κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ και υπουργό Πολιτισμού τη Μελίνα Μερκούρη, θριαμβεύει ο «Άγγελος» του Κατακουζηνού, ταινία ιδιαίτερα τολμηρή για την εποχή.